Hoe ga je in de praktijk om met (het voorkomen van) statische energie? Alle ATEX-normen op een rijtje

Sinds mei 2009 is de LinkedIn groep ‘ATEX Informatie- en discussieplatform’ actief. Een groep die inmiddels al uitgegroeid is tot meer dan 1800 leden en waar je terecht kunt met advies van vakgenoten uit de ‘ATEX-wereld’. Onderstaand een voorbeeld van een vraag en enkele reacties die via de LinkedIn-groep werden gegeven.

Statische elektriciteit in combinatie met ethanol/water oplossingen

Binnen onze productieomgeving hebben we te maken met statische energie. We werken met diverse ethanol / water mengverhoudingen en gezien de hoeveelheden vallen we onder de ATEX-plicht. De machines en de installatie zijn geaard maar we ervaren bij bepaalde onderdelen statische elektriciteit. Op internet lees ik dat een persoon bijvoorbeeld 30 mJ kan opwekken en een vonk van een aansteker is 100mJ. Op de gevarenkaart van ethanol (100%) staat aangegeven dat voor een ontsteking 0,3 mJ nodig is. Mijn vraag is: “hoe ga je in de praktijk om met (het voorkomen van) statische energie, hoe bepaal je de minimale ontstekingsenergie en hoe meet je deze?” en “hoe schat je redelijkerwijs dit risico (het ontbranden van een mengsel ethanol/water door statische elektriciteit) in?” Op deze vraag werden maar liefst 24 reacties gegeven, enkele reacties hebben we hier onder vermeld. Statische elektriciteit op de werkplek valt moeilijk te voorspellen in de grootte ervan en de plaats van optreden. Meerdere factoren zijn van invloed: Zie norm EN 50404: 2003. Praktisch voorkomen van ladingopbouw: Statische elektriciteit elimineren door grondig aarden van onderdelen (welke?) op plaatsen op een geleidende (en permanent geaarde) ondergrond, tafel of vloer. Verder het (altijd!) toepassen van (gecertificeerde) antistatische kleding en schoeisel bij alle uit te voeren werkzaamheden tijdens de handling van brandbare vloeistoffen. Gesloten vaten kan je eventueel inertiseren met een stikstofdeken. Manieren m.b.t. de brandstof (1e grondbeginsel RL ATEX): Je kan een tevoren bekend mengsel uitrekenen op de verdamping bij bepaalde temperatuur (Formules van 'Raoul' en 'Henry'). Aantal ppm's verdamping bij meerdere mengverhoudingen vaststellen en toetsen aan de 10% LEL.  Evt. 4-5-voudige kunstmatige ventilatie (b.v.k. puntafzuiging direct bij de gevarenbron) toepassen.

Aanvullend op het voorgaande reactie:

• Gewone' veiligheidsschoenen S1, S2 of S3 zijn antistatisch. Dat betekent echter niets meer als de vloer isolerend is. Zorg ook dat inlegzooltjes antistatisch gemaakt worden.
• Draag antistatische werkkleding. Wettelijke verplichting!
• Zorg - indien mogelijk - voor een luchtvochtigheid van minimaal 50%. Juist droge lucht maakt statische oplading mogelijk.
• Voorkom het gebruik van 'gewoon' kunststof op de werkplek.

Een ontlading door statische elektriciteit is zeer goed in staat een gevaarlijk mengsel te ontsteken. Verraderlijk, omdat er bij het werken zonder gereedschap ('rondkijken') vaak geen werkvergunning wordt gebruikt en ook geen LEL-meting wordt gedaan.

Op voorgaande reactie werd ook weer gereageerd: Ook kun je de betonen vloer voorzien van een vloeistofdichte coating, met een statisch dissipatieve weerstand tussen de 105 en de 109 Ohm. Met deze extra bescherming voorkom je dat dat de medewerkers zichzelf kunnen opladen met statische elektriciteit.

Deze discussie loopt nog door, klik hier als je de hele discussie wilt nalezen. Je kunt jezelf dan aanmelden als member van de interessante  LinkedIn groep ‘ATEX Informatie- en discussieplatform’ en vervolgens de discussie nalezen.