De zorg wordt steeds complexer. Bijvoorbeeld doordat patiënten ouder worden, meerdere aandoeningen hebben en de ligduur korter wordt. Het vak van verpleegkundige moet meegaan met deze veranderingen. De beroepsgroep en de overheid vragen dan ook om de kwaliteit van de verpleegkundige zorg te verhogen om zo toch de steeds complexer wordende zorg voor de patiënten te kunnen verbeteren. Een van de stappen daartoe kan het opleiden van MBO-verpleegkundigen tot HBO Bachelorniveau zijn. Ziekenhuis Gelderse Vallei in Ede is een voorloper als het aankomt op deze intensieve bijscholing. Werk & Opleiding sprak hierover met Liesbeth Vinke, hoofd Leerhuis van het Gelderse ziekenhuis.
Complexere zorg vraagt om nieuwe rol verpleegkundigen
In de meeste ziekenhuizen zijn zowel MBO- als HBO-verpleegkundigen werkzaam. Hoewel er tussen hen wel een onderscheid is in opleidingsniveau, blijkt er in de praktijk geen onderscheid te bestaan in werkzaamheden en bevoegdheden. “Verpleegkundige is een van de weinige beroepen waarbij wel een onderscheid in opleidingsniveau bestaat, maar in de praktijk geen onderscheid in werkzaamheden wordt gemaakt. Dit op zich is uitzonderlijk, maar dat is jarenlang prima gegaan”, aldus Liesbeth Vinke. Ze gaat verder: “Door de veranderende zorgvraag en het complexer worden van de zorg hebben we echter meer verpleegkundigen in een HBO-rol nodig. De beroepsgroep kwam zelf met het advies onderscheid aan te brengen in taken en rollen tussen MBO- en HBO- verpleegkundigen, de beroepsprofielen 2020. Een ontwikkeling waar wij als modern ziekenhuis graag in meegaan. Want ook wij merken bijvoorbeeld dat verpleegkundigen steeds meer een gelijkwaardig gesprekspartner moeten zijn voor medisch specialisten en dat vraagt om andere competenties.”
Het Ziekenhuis Gelderse Vallei is als een van de eerste ziekenhuizen in Nederland al actief bezig met het vormgeven van de nieuwe rollen die MBO- en HBO-verpleegkundigen moeten gaan uitvoeren en het inrichten van de verpleegkundige zorg op deze onderscheidende rollen. Liesbeth vertelt daarover: “Dit is een complex en gevoelig proces. MBO-verpleegkundigen hebben soms ten onrechte het idee dat door het aanbrengen van een onderscheid het vak van MBO-verpleegkundige devalueert. We begrijpen dat gevoel, maar het is niet juist. Het vak van MBO-verpleegkundige wordt niet uitgehold, maar HBO-verpleegkundigen krijgen er juist taken bij en moeten extra competenties aanwenden zoals plannen, coördineren en overstijgend kunnen denken. We willen voor zowel MBO- als HBO-opgeleide verpleegkundigen boeiend, uitdagend en passend werk. “
Verhogen van het aandeel HBO-verpleegkundigen
Liesbeth vervolgt: “Op het moment is ongeveer 30% van onze verpleegkundigen HBO-opgeleid, de wens is dat dit in 2020 ongeveer 60% zal zijn. Maar dit percentage zal per afdeling verschillen, passend bij de specifieke kenmerken van de patiëntengroep van de afdeling. Op een orthopedische afdeling waar veel planbare en voorspelbare zorg voorkomt is het minder noodzakelijk HBO-verpleegkundigen te hebben dan op een complexere afdeling als oncologie.“
Hoewel het ziekenhuis het percentage HBO-verpleegkundigen omhoog wilde brengen, wil het ook recht doen aan de kennis en ervaring van veel verpleegkundigen, en verpleegkundigen de gelegenheid bieden naar HBO-niveau te gaan. “We hebben toen besloten dat we onze eigen MBOverpleegkundigen wilden laten bijscholen tot HBO-verpleegkundigen. Dit zijn medewerkers die we al goed kennen en die al jarenlange ervaring in de zorg hebben. We kunnen dit doen doordat er subsidie beschikbaar is vanuit het Ministerie van VWS voor de verhoging van de kwaliteit van ziekenhuispersoneel. Het is namelijk niet alleen een kostbaar traject, omdat het bijscholen van MBO-verpleegkundige naar HBO-niveau twee jaar duurt, in het ziekenhuis moet de bezetting ook tijdens de lesdagen altijd op peil blijven.”
Prominente plek voor werkervaring binnen de opleiding
De Bacheloropleiding Verpleegkunde zoals de reguliere hogescholen deze aanbieden, bleek nog niet voldoende aan te sluiten bij de wensen van Ziekenhuis Gelderse Vallei voor deze doelgroep. Liesbeth vertelt: “We zijn daarom in gesprek gegaan met NCOI Opleidingen en waren zeer tevreden over het lesprogramma zoals zij dat binnen de HBO Bachelor Opleiding tot Verpleegkundige aanbieden. Groot voordeel is ook dat NCOI gewend is werkenden te onderwijzen, waardoor er veel meer wordt beredeneerd vanuit de praktijk. Dat is voor ons erg prettig omdat onze medewerkers al zeer veel werkervaring hebben en deze ervaring een prominente plek krijgt tijdens het leren.”
Eerste groep gestart
De eerste groep is deze maand gestart met de opleiding. Het tweejarige opleidingstraject is niet verplicht en er ging zelfs een stevig selectietraject aan vooraf. “We wilden dat de eerste groep echt een voorlopersgroep zou zijn, met daarin medewerkers die zelf de stap naar een HBO-rol willen maken en van wie wij weten dat ze dit opleidingstraject met succes kunnen doorlopen. Iedereen die interesse had, moest dan ook solliciteren. Vervolgens volgden gesprekken met een selectiecommissie en aansluitend een capaciteiten- en persoonlijkheidstest. Daaruit hebben we vijftien medewerkers geselecteerd van wie wij weten dat zij het in zich hebben om op HBO-niveau te studeren en die na afronding in staat zijn de nieuwe HBO-rol op zich te nemen.”
“Het zal ongetwijfeld zwaar worden voor deze vijftien medewerkers om werk en opleiding te combineren. Dit is echter een goed gemotiveerde groep en we hebben het zo kunnen faciliteren dat de lesdagen onder werktijd gevolgd kunnen worden. Het zijn grote en ingrijpende veranderingen die verpleegkundigen en ziekenhuizen te wachten staan, maar we gaan daar graag in mee. Goede zorg voor patiënten moet namelijk altijd het uitgangspunt blijven en we doen er alles aan om de veranderingen in de zorg zo goed mogelijk te volgen of zelfs voor te blijven.”
