Wat doen we tijdens onze slaap?

Richard Wiseman, hoogleraar psychologie en auteur van onder andere bestseller Nachtrust doet regelmatig onderzoek naar slaap. Want hier zijn we ongeveer een derde van ons leven druk mee en er gebeurt dan ook een hoop. Wiseman ontdekte bijvoorbeeld dat we voor een deel zelf kunnen bepalen waar we over dromen en inmiddels zijn er een hoop nieuwe inzichten bijgekomen.
 
Meerdere fasen
Onze nachtrust is op basis van onze hersenactiviteit in te delen in meerdere fasen.

• Slaapfase 1: De frequentie van de hersengolven loopt terug en de ademhaling wordt trager. Deze fase duurt vrij kort en als iemand u gedurende deze periode wakker probeert te maken, heeft u waarschijnlijk niet het gevoel dat u geslapen heeft. Als mensen u laten slapen, komt u terecht in fase 2.
• Slaapfase 2: In deze fase gaan de spieren zich ontspannen en de hersenactiviteit die betrokken is bij het denken, redeneren en oplossen loopt nog verder terug. Deze fase duurt gemiddeld twintig minuten.
• Slaapfase 3 en 4: Deze fases vormen samen de ‘diepe slaap’. Hier is de hersenactiviteit minimaal en u bent bijna niet meer wakker te krijgen. De diepe slaap duurt gemiddeld een halfuur.

Na deze fasen gebeurt er iets opmerkelijks: de hersenen en het lichaam gaan in korte tijd opnieuw alle fasen af. Als fase 2 opnieuw is aangebroken, gaat het lichaam in plaats van ontspanning naar een snellere hartklopping en een oppervlakkige ademhaling. Dit wordt de REM-fase genoemd. “Gedurende deze periode blokkeert je hersenstam volledig elke lichaamsbeweging om te voorkomen dat je je dromen omzet in daden. Als iemand je wakker zou maken, zou je naar alle waarschijnlijkheid een levendige droom beschrijven. Na je eerste droom doorloop je de verschillende fasen weer: NREM (de eerste vier slaapfasen), dan weer REM en dan weer NREM enzovoort. Tijdens een gemiddelde nacht breng je ongeveer de helft van de tijd in lichte slaap door, 20 procent in diepe slaap en 25 procent in REM-slaap. 5 procent van de tijd zijn we heel kort even wakker”, aldus Wiseman.
 
Opstaan
De informatie hierboven laat zien dat slapen eigenlijk nog niet zo saai is als wij waarschijnlijk denken. De cyclus hierboven duurt ongeveer anderhalf uur en Wiseman geeft aan dat het na iedere cyclus mogelijk is om fris en fruitig op te staan. Dan verkeren we namelijk in een staat die het meest lijkt op die wanneer we wakker zijn. Als u dus om 8 uur op wilt staan, kunt u het beste of om 23.00 uur naar bed gaan of om 00.30 uur.
 
Mooier worden door het slapen
Slapen is cruciaal voor onze gezondheid en onze hersens. Tijdens onze slaap herstelt het brein zich. Ook zorgt slapen ervoor dat bepaalde herinneringen versterkt worden. Slapen zorgt er echter ook voor dat we mooier worden. Wiseman legt uit dat naarmate we ouder worden, de hoeveelheid collageen in ons lichaam afneemt. Hierdoor wordt onze huid rimpelig en slap. Door te weinig slaap zijn we gevoeliger voor stress en dan maakt het lichaam het stresshormoon cortisol aan. Dit zorgt ervoor dat de productie van collageen afneemt en daardoor krijgen we uiteindelijk een ongezond ogende huid, meer rimpels en donkere kringen onder de ogen.
 
Te veel slapen werkt averechts
Bovenstaande informatie toont aan dat slapen dus goed voor ons is. Maar zo voelen wij dat eigenlijk altijd al. Van te weinig slaap worden we allemaal minder actief. Toch is te veel slaap ook niet goed. Meer dan negen uur slaap kan voor allerlei aandoeningen zorgen: hoofdpijn, diabetes, hartaandoeningen en zelfs obesitas. Toch verschilt het per persoon hoelang iemand idealiter zou moeten slapen. Dit kunt u zelf uitzoeken door op verschillende tijden naar bed te gaan en weer op te staan.
 
Een dutje overdag
Voelt u zich overdag moe en wilt u dan het liefst even slapen? Volgens Wiseman kan dit helemaal geen kwaad. Korte dutjes leveren namelijk enorme voordelen op. Ook al slaapt u maar een paar minuten. Uw geheugen ontwikkelt zich beter, u wordt alerter, u ontwikkelt een snellere reactietijd en wordt productiever. Het beste moment om een dutje te doen, is afhankelijk van het moment waarop u bent opgestaan. Bent u bijvoorbeeld om 06.30 uur opgestaan? Dan kunt u het best om 13.45 uur een dutje doen.
 
Dromen
Onderzoek toont aan dat dromen een therapeutische werking hebben. Ze helpen ons om spanningen en moeilijkheden uit het dagelijks leven te verwerken. Hoe meer stress, hoe meer negatieve dromen. Wij denken voornamelijk dat we heel interessante of enge dromen hebben. Dit zijn echter alleen de dromen die we onthouden. We dromen namelijk heel vaak: tachtig procent van onze dromen gaat over dagelijkse dingen die we ons de volgende morgen niet meer herinneren.
 
Psychologisch inzicht
Wilt u meer inzicht krijgen in de psychologische achtergronden van uzelf of van anderen? NCOI biedt een uitgebreid aanbod aan opleidingen en trainingen op het gebied van Psychologie en Coaching.
 
Bron: Scientias