“Een betere, internationaal erkende, set van criteria dan de IECEx 05 is er niet”

Hij is de expert op het gebied van explosieveiligheid bij DEKRA Certification (voormalig KEMA-KEUR). Certification manager Theo Pijpker (50) trekt ten strijde tegen explosiegevaar en zet zich in voor ontwikkelingen binnen het vakgebied ATEX. Tijdens zijn presentatie op het ATEX congres maakt hij zich hard voor meer draagvlak en bewustwording. “Gebrek aan kennis en competenties leidt tot gevaarlijke situaties en incidenten.”

Wat is het draagvlak voor de nieuwe normen IECEx 05?

“IECEx 05 is een persoonscertificatieschema waarvan IEC (International Electrotechnical Commision) de eigenaar is. Voordat IEC toestemming gaf om IECEx 05 te ontwikkelen, is er eerst een marktonderzoek gedaan met een overweldigend positief resultaat. Fabrikanten van Ex-apparatuur, certification bodies, toezichthouders en overheden en eigenaren van installaties; deze steunden en steunen nog steeds het IECEx 05 schema omdat gebrek aan kennis/competenties leidt tot gevaarlijke situaties en incidenten.”

Waarom deze nieuwe normen? Zijn deze in Nederland of Europa bij wet verplicht?

“Ieder land heeft in meer of mindere mate verplichtingen ten aanzien van de competenties van personeel. In Nederland geldt deze eis vanuit de Arbo-wetgeving, en meer specifiek vanuit de ATEX 137 wetgeving. Maar dit is verder niet in Nederlandse normen, praktijkrichtlijnen of regels uitgewerkt. Iedere Ex-installatie-eigenaar of contractor (installateur, inspectiebedrijf, ontwerpbureau) bepaalt volgens de eigen criteria wanneer een werknemer gekwalificeerd is voor bepaalde werkzaamheden. In de IEC normen voor installatie, inspectie, onderhoud en reparatie van Ex-materieel staan wel de nodige eisen met betrekking tot competenties. Deze eisen zijn de basis voor de competentie modules van het IECEx 05 schema. Hoewel niet bij wet verplicht, is het op zijn minst handig om de IECEx 05 criteria te volgen om aan te tonen dat personeel competent is. Een betere, internationaal erkende, set van criteria is er niet.”

Als de norm niet verplicht is waarom zouden medewerkers in explosieve omgevingen zich dan volgens deze normen laten certificeren?

“Er is een wettelijke verplichting om deskundig personeel het werk te laten uitvoeren. IECEx 05 is een manier om deze wettelijk verplichte deskundigheid aan te tonen. Alternatieven zijn er niet of nauwelijks; deze zijn vaak bedrijfsgebonden of alleen op nationaal niveau erkend. Bij het overstappen van werknemers naar een andere werkgever, of bij het verrichten van werkzaamheden in het buitenland of voor buitenlandse opdrachtgevers is de aantoonbaarheid van competenties dan erg moeilijk. IECEx 05 kent dat probleem niet.”

Welke technici vallen onder de reikwijdte van de IECEx 05?

“Onder IECEx 05 valt vrijwel elk denkbare functie: management, installatie- of werkverantwoordelijke, ontwerpers van installaties, installateurs, monteurs, onderhouds- en reparatiepersoneel, auditors, enzovoort. De enige grote groep die nog niet helemaal is gecoverd is personeel dat werkzaamheden doet die niet verbonden zijn met elektrisch materieel. Dit zal echter snel veranderen zodra IEC de eerste normen voor niet-elektrisch Ex-materieel (pompen, kleppen, ventilatoren, et cetera) heeft aangenomen. Trouwens, onder IECEx 05 is het wel mogelijk om personeel op dit soort aspecten te beoordelen, alleen de certificatie op basis van deze normen is nog niet mogelijk.”

Welke weg moeten deze technici doorlopen om een persoonscertificaat volgens de norm IECEx 05 te kunnen krijgen?

“Een persoonscertificaat wordt afgegeven wanneer de persoon kan aantonen voldoende kennis én vaardigheden te beschikken. De kennis moet worden aangetoond met het doen van een theorie-examen en de vaardigheden moet worden aangetoond door een praktijkexamen. Bovendien moet de persoon een ‘evidence file’ overleggen, bestaande uit een CV, behaalde relevante diploma’s en relevante werkervaring om aan te tonen dat degene aan het vereiste opleidingsniveau voldoet en over de vereiste ervaring beschikt. Bij positieve beoordeling van dit alles kan worden overgegaan tot certificering.”

Welk partijen zijn in Nederland betrokken bij de persoonscertificering in het kader van de IECEx05? En wat is hun rol daarin?

“DEKRA Certification kan de persoon certificeren. Momenteel zijn we erkend voor Module 001 (de basismodule), waar in Nederland de meeste vraag naar is. De aanvraag voor erkenning voor de overige 9 modules is inmiddels de deur uit, we wachten op de audit. DEKRA heeft PBNA in Zwijndrecht erkend als examenbureau voor het afnemen van de IECEx 05 theorie-examens. De IECEx 05 praktijkexamens neemt DEKRA zelf af. Tot slot kan men voor IECEx 05 conforme trainingen terecht bij Reed Business Opleidingen.”