Vallen van hoogte blijft risicofactor

Bij een controle in 2012 van de Inspectie SZW, gericht op voorkomen van valgevaar op bouwlocaties in binnenstedelijk gebied, zijn op 84% van de bezochte locaties overtredingen geconstateerd. Waarom zijn er nog steeds zoveel risico's verbonden aan het werken op hoogte?

Omdat vallen van hoogte in de bouw nog altijd de grootste risicofactor is, richtte het Hoofd Bedrijfschap Ambachten (HBA) in 2006 het Platform Preventie Valgevaar op. Inmiddels hebben 20 organisaties waaronder Arbouw zich aangesloten. “Doordat in 2006 het Convenant Gevelonderhoud werd opgezegd, dreigde de situatie te ontstaan dat er bij aanbestedingen door bedrijven weer geconcurreerd ging worden op onveilige arbeidsomstandigheden. Dat wilden we voorkomen”, zegt Ilse Mariën van de Ondernemersorganisatie Schoonmaak- en Bedrijfsdiensten (OSB).

Speerpunten Platform Preventie Valgevaar

“De kernactiviteit van de aangesloten branches is het werken op en aan gebouwen, zoals glazenwassers, dakdekkers, steigerbouwers, schoorsteenvegers, voegers, natuursteenwerkers, glazeniers en zonweringinstallateurs”, vertelt platform voorzitter Richard Vixseboxse. “Wij hanteren als platform 2 speerpunten die de betrokken branches beter samen kunnen oppakken.”

• Preventie: preventie van valgevaar moet nadrukkelijk op de politieke agenda komen, zodat op voorhand optimale veiligheid bij onderhoudswerkzaamheden beter is te waarborgen.
• Ketenaanpak: samenwerking in de keten van ontwerp tot onderhoud van gebouwen, waarbij ook de meeste aangewezen ministeries betrokken zijn.

Onveilig werken door tijdgebrek en onvoldoende kennis

“Iedereen moet veilig met arbeidsmiddelen kunnen werken. Dat blijkt in de praktijk helaas anders te zijn”, stelt Peter Hecker, secretaris van de Vereniging van Steiger-, Hoogwerker- en Betonbekistingbedrijven (VSB). “Vooral bij steigers, ladders en trappen zien we veel onveilig gebruik, veelal door onderaannemers en zzp'ers. De steiger wordt immers opgebouwd door de hoofdaannemer, waarna de voegers, schilders, gevelmontagebedrijven en andere disciplines er ook gebruik van maken. Dan worden er al snel onderdelen van een steiger weer weggehaald die in de weg zitten. Ook rolsteigers worden nog wel eens onveilig opgebouwd en gebruikt. Ze worden gemakkelijk even gehuurd en onvolledig opgebouwd. Oorzaak is vaak tijdgebrek en onvoldoende kennis. Wij pleiten dan ook voor een betere informatievoorziening door verhuurders. Voor rolsteigers hebben we verder nieuwe opbouwmethoden ontwikkeld, die dit arbeidsmiddel meer 'hufterproof moeten maken. Daarnaast zetten we sterk in op scholing, opleidingen, trainingen en voorlichting. Dat was voor ons ook de aanleiding om in te stappen bij het Platform Preventie Valgevaar. Je pakt de hele keten en probeert al voortijdig na te denken over de onderhoudsfase. Ook moet je toe naar 1 loket voor valgevaar en dat is www.veiligopdehoogte.nl.

Nieuwe risico's voor dakenonderhoud

Een sector die veel te maken heeft met valgevaar is de dakenbranche. De Stichting Bedrijfstakregelingen Dakbedekkingsbranche (SBD) is het kennisinstituut voor de dakenbranche inzake arbeidsomstandigheden- en arbeidsmarktbeleid. Er komen steeds meer disciplines op het dak. Naast de traditionele dakdekkers voor aanleg, onderhoud en vervanging van dakbedekking, zijn er tegenwoordig ook tuindaken, parkeerplaatsen, zonnepanelen, zonnecollectoren, GSM-antennes en windturbines op het dak. En die moeten allemaal onderhouden worden en dat geeft nieuwe risico's voor gebouweigenaren. Aandachtsgebieden zijn dan ook aanscherping en verbetering van de wet- en regelgeving op het gebied van valgevaar, innovaties bij producenten en aannemers en een beïnvloeding van de gedragskant. In de dakenbranche zelf is naast valgevaar, de fysieke belasting een groot risico. Uit onderzoek is gebleken dat bijna 50% van de dakdekkers het werk te zwaar vindt. Tegenwoordig is ook de zogenoemde Psycho Sociale Arbeidsbelasting (PSA) een risicofactor.

OSB-Keurmerk

Kijkend naar veiligheid bij gevelonderhoud, komt OSB nadrukkelijk in beeld. “Wij maken in onze branche een grote slag met de introductie van het OSB-Keurmerk. Sinds 1 januari 2013 moeten alle OSB-Ieden aan de keurmerkeis voldoen”, vertelt Ilse Mariën. Het OSB-keurmerk bestaat uit 3 delen: 1. NEN 4400-1 norm Deze norm stelt eisen aan in Nederland gevestigde (onder)aannemers van werk over de afdracht stress door een hoge werkdruk en slechte communicatie. Het doel van de norm is het beperken van het risico voor opdrachtgevers op verhaal en boetes van de Belastingdienst, de Arbeidsinspectie en andere overheidsinstanties. 2. Code Verantwoordelijk Marktgedrag De doelstelling van de code is onder andere de verbetering van de kwaliteit van de gehele sector, maar ook de verbetering van de arbeidsomstandigheden van het personeel. 3. Specifieke OSB-eisen Deze eisen hebben onder andere betrekking op de communicatie met medewerkers, kwaliteitsborging van werkzaamheden, het beschikken over een adequate aansprakelijkheidsverzekering en het naleven van de CAO.

Glas- en Gevelreiniging

Daarnaast wordt de risico-inventarisatie & -evaluatie (RI&E) voor de Schoonmaak- en Glazenwassersbranche geüpdatet: met de Module Glas- en Gevelreiniging. Hierbij speelt het risico op vallen van hoogte een grote rol. In deze module wordt de stand van de techniek weergegeven, die geldt als de invulling van het wettelijk vereiste minimale niveau. Dit minimale niveau wordt door de Inspectie SZW gehanteerd bij het toezicht/de inspectie op naleving van de wetgeving en bij de handhaving daarvan. De RI&E maakt onderdeel uit van de arbocatalogus voor de schoonmaak- en glazenwassersbranche. Momenteel wordt ook de werkbelasting van onderzocht van 4 werkmethodes: wassteel, staande ladder, hoogwerker en staand werk (in de gondel).De Arbeidsmonitor moet hier vanaf eind 2013 inzicht in geven.

Opleidingen

Ook opleidingen spelen een grote rol wat betreft veilig werken op hoogte. Zo moet de nieuwe generatie ontwerpers leren dat een gebouw niet alleen mooi moet zijn; maar ook veilig te onderhouden. Van der Borgt: “We zijn met andere bouwpartners bezig met een voorstel om het lesprogramma aan te passen en dit vervolgens aan te bieden aan HBO-instellingen en de TU. Er is al veel kennis aanwezig bij onze leden, dus waarom zou je die dan niet benutten?” Veiligheid valt nu nog te vaak weg in het offerte-stadium als een gebouw te duur is. Maar Van der Borgt denkt dat veilig werken helemaal niet duurder hoeft te zijn. “Door integraal naar veiligheid te kijken, kom je vaak tot oplossingen die ook het werkproces verbeteren. Daarnaast zullen in de toekomst de verzekeringspremies omhoog gaan bij veelvuldige ongevallen. Verzekeraars gaan ook steeds meer eisen stellen aan veilig werken.” Kijk voor meer informatie op www.veiligopdehoogte.nl.

Bron: BouwTotaal