Hoe word je leraar in het basis- of voortgezet onderwijs?

Steeds meer mensen hebben oren naar een baan als leraar. Dat blijkt uit de meest recente cijfers van inschrijvingen voor pabo- en lerarenopleidingen. Maar er zijn nog altijd meer leraren nodig om de tekorten echt terug te kunnen dringen. Ambieer je een carrière in het basis- of voortgezet onderwijs? Dan is dit dus een uitstekend moment om je ambities waar te maken. Maar welke opleidingen kun je volgen? Welke route past bij jou en hoe werkt een zijinstroomtraject? We leggen het je uit.

Kansen in het onderwijs

Het aantal aanmeldingen voor een deeltijd pabo-opleiding is in 2019 met 25 procent gestegen. Daarnaast is ook het aantal zijinstromers sterk toegenomen. In 2020 startten 1777 professionals met een zijinstroomtraject. Ter vergelijking: in 2017 waren dat er maar 495. Meer mensen willen dus aan de slag in het onderwijs en dat is goed nieuws. Maar om de komende jaren de tekorten niet nog verder op te laten lopen, zijn er nog meer leraren nodig. Naar verwachting is er in het schooljaar 2023/2024 een tekort van zo’n 4.000 leraren voor het primair onderwijs, voortgezet onderwijs, speciaal onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs (MBO). Dat betekent dus dat als je nu start met een opleiding of traject, je kansen op het vinden van een geschikte baan groot zijn.

Welke routes en opleidingen kun je volgen?

Je hebt de keuze gemaakt: je wil leraar worden. Maar welke opleiding volg je dan? Om les te mogen geven moet je een onderwijsbevoegdheid hebben. Als je leraar in het basisonderwijs wilt worden, kun je daarvoor de HBO Bachelor Opleiding tot Leraar Basisonderwijs (PABO) volgen. 

Voor leraar in het voortgezet onderwijs heb je een andere onderwijsbevoegdheid nodig, namelijk eerstegraads of tweedegraads. Met een tweedegraads bevoegdheid ben je gerechtigd om les te geven op het VMBO en de onderbouw van HAVO en VWO. Daarnaast mag je met deze bevoegdheid ook leraar zijn in de volwasseneneducatie. Met de eerstegraads bevoegdheid mag je op alle niveaus in het voortgezet onderwijs lesgeven, zowel onder- als bovenbouw. 

Een tweedegraads bevoegdheid behaal je met een HBO Bacheloropleiding gericht op voortgezet onderwijs, zoals bijvoorbeeld de Lerarenopleiding Nederlands, Lerarenopleiding Engels of de Lerarenopleiding Wiskunde. Voor een eerstegraads bevoegdheid moet je een universitaire Bachelor in het schoolvak of een universitaire Master volgen.

Mogelijkheden voor een zijinstroomtraject

Met een geschikte vooropleiding en voldoende ervaring in het vak waarin je les wilt geven, kun je vrijstellingen krijgen en zo versneld je lesbevoegdheid behalen. Hoelang het traject duurt, is afhankelijk van jouw specifieke situatie. Je moet minimaal beschikken over:

• Een afgeronde HBO- of WO-opleiding;
• Voldoende maatschappelijke ervaring en beroepservaring;
• Een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG);
• Een werkplek/stageplek van minimaal 0,4 fte.

Of je in aanmerking komt voor het zijinstroomtraject wordt bepaald op basis van een geschiktheidsonderzoek. Als je dit onderzoek positief doorloopt, mag je direct voor de klas worden ingezet en heb je 2 jaar de tijd om je officiële lesbevoegdheid te behalen. Meer informatie over het zijinstroomtraject vind je op de site van Rijksoverheid. 

Laat je inspireren door andere omscholers

Denk je erover na om een carrièreswitch te maken vanuit een ander vakgebied? De keuze maken om je te laten omscholen kan spannend zijn. Gelukkig gingen velen je al voor, zoals bijvoorbeeld zijinstromer Marlies de Haan. Zij gooide afgelopen jaar het roer om en volgt nu een zijinstroomtraject voor leraar basisonderwijs. Haar tip voor mensen die nadenken over omscholen naar het onderwijs is: ‘ga op onderzoek uit’. “Loop mee op scholen, ga koffie drinken met mensen uit het onderwijs en praat met andere zijinstromers. Bepaal voor jezelf wat je nodig hebt om het haalbaar te maken”, aldus Marlies. Het hele verhaal van Marlies lees je overigens hier.

Alle onderwijsopleidingen bekijken?

Ben je benieuwd naar al onze onderwijsopleidingen? Hier vind je een compleet overzicht van al onze opleidingen en trainingen gericht op onderwijs.