Ontwikkelingen UAV

De systematiek is gemeengoed geworden. Maar de ontwikkelingen gingen door. Een belangrijk ondersteunend instrument bij de RAW is de computer. Dit instrument maakte vlak na de introductie van de RAW een geweldige ontwikkeling door.

Nieuwe UAV 2012

Maar daarmee waren niet in één keer alle problemen de wereld uit. Sinds de invoering van de RAW heeft de raad van arbitrage veel werk gehad. Er zijn menige arbitrages geweest waarbij de uitleg en interpretatie van zelfs de RAW bestekken aanleiding zijn geweest om een geschil voor te leggen aan de raad. Dat heeft er in ieder geval voor gezorgd dat er een uitgebreide jurisprudentie is ontstaan over de interpretatie van standaard- en contractteksten. En ook de oude AV en UAV waren aan verandering onderhevig. De AV (administratieve voorwaarden) werden opgevolgd door de UAV1968. En die is eind tachtiger jaren omgebouwd (en vernieuwd) tot de UAV1989. En aangezien de UAV integraal is opgenomen in de standaard RAW bepalingen, is die gewijzigde UAV onderdeel gaan uitmaken van de RAW-systematiek. Er is een nieuwe UAV 2012 voorbereid.

Ontwikkelingen door automatisering

Maar ook de automatisering ontwikkelde zich verder. Werd aanvankelijk gebruik gemaakt van ponskaarten, vervolgens deed al spoedig de PC zijn intrede. Daardoor konden de dikke boekwerken met standaardteksten (op een boekenplank ongeveer 1 meter lang) ook al snel vervangen worden door andere gegevensdragers als floppy’s en harde schijven. En hoewel dat aarzelend begon, nam dat vrij snel een enorme vlucht. En ook omdat het kopiëren van teksten steeds makkelijke werd, heeft dat een positieve uitwerking gehad op de uniformiteit. Tegenwoordig zijn de communicatiemiddelen zodanig ontwikkeld dat het overbrengen van kennis in ieder geval niet meer beperkt wordt door de uitwisselingsmogelijkheden van informatie. De RAW-systematiek heeft succesvol standgehouden tot het begin van het nieuwe millennium.

Eerste verandering

Een hele grote verandering in de contractvormen is wellicht niet rechtstreeks ontstaan, maar indirect naar aanleiding van de parlementaire enquêtecommissie naar de bouwfraude. Dit onderzoek liet de bouwwereld op zijn grondvesten schudden. Daarbij werd de vraag gesteld of we nog wel de juiste contractvormen hadden. Het antwoord werd overigens niet gegeven als resultaat van de enquête.

Tweede ontwikkeling

Een tweede ontwikkeling die aanleiding gaf om de contractvormen eens tegen het licht te houden, was de voorgenomen afslanking van de overheid. Deze kabinetsplannen gaven aanleiding om de personele bezetting bij de voorbereiding en bij de uitvoering van contracten zoveel mogelijk te verminderen. Daarbij werden ervaringen in het buitenland natuurlijk mede in beschouwing genomen. Tevens werd gekeken naar de werkwijze bij andere bedrijfstakken.

Derde ontwikkeling

Een derde ontwikkeling die genoemd kan worden is de wens van het bedrijfsleven om de contractvormen aan te passen. Met name de bouwbedrijven gaven regelmatig aan dat de aard van de contracten aanleiding gaf tot inefficiënt werken. Door het gedetailleerd voorschrijven van werkzaamheden werd de aannemer alle creativiteit uit handen genomen. De uitvoering werd daarmee versmald tot een aantal achtereenvolgende handelingen die uiteindelijk het product of project opleveren. Maar de aannemers zagen heel vaak mogelijkheden om tot een efficiëntere (en dus goedkopere!) uitvoering te komen, ware het niet dat de contracten dat niet of zeer spaarzaam toelieten. In het buitenland was inmiddels ruime ervaring opgedaan met andere contractvormen die de aannemer volop de ruimte gaven om tot eigen ontwerpen en uitvoeringswijzen te komen. Met die contracten konden de kosten van projecten per saldo lager uitvallen en kon de aannemer zijn materieel en personeel efficiënter inzetten. Dit waren trouwens veelal niet de kleinste projecten.

Vierde verandering

Een vierde ontwikkeling was de verantwoordelijkheid van de aannemer na afloop van het contract. Het was in de regel moeilijk om de aannemer verantwoordelijk te stellen voor een slecht product en het bleek zeer moeilijk tot onmogelijk om ervoor te zorgen dat de aannemer in dat soort gevallen alsnog een goed product zou leveren. De grote concurrentie bleek één van de belangrijke oorzaken daarvan. De oplossing voor dit probleem is dat de aannemer verplicht wordt om het werk gedurende een bepaalde reeks van jaren te onderhouden en ook in stand te houden, zodat hij zelf de rekening gepresenteerd krijgt voor een slecht product. Dat zou een prikkel geven om niet op korte termijn het goedkoopste product of de goedkoopste dienst te leveren, maar het zou bevorderen dat we tot de beste prijs/kwaliteitsverhouding zouden komen.

Maximaal rendement

Dit alles leidde tot de ontwikkeling van geïntegreerde contracten waarin niet alleen een project wordt beschreven, maar waarin veelal ook de aannemer wordt verplicht om het werk gedurende een reeks van jaren te onderhouden. Bovendien kan in deze contracten ook een vorm van life cycle beschouwing (asset management) als verplichting meegenomen worden, zodat niet alleen gekeken wordt naar de realisatie van het goedkoopste project, maar er kan ook worden gekeken naar minimalisering van de life cycle kosten met een zekere terugverdientijd. Per saldo levert dat het maximale rendement op van ieder geïnvesteerd kapitaal. Omdat de UAV1989 deze contractvorm niet goed ondersteunde en omdat deze regelgeving toch aan herziening toe was, leidde dit alles ertoe dat de UAV1989 herzien en aangepast moest worden. Dat leidde tot de totstandkoming van UAV-GC 2005. Deze laatste is trouwens geen vervanger van de UAV1989, maar bestaat naast de UAV1989. Deze laatste heeft in de praktijk zijn waarde overigens meer dan voldoende bewezen, maar wordt momenteel wel enigszins aangepast. De vervanger van de UAV1989 is de  UAV2012.