Schaliegas: een kans of niet?

Schaliegaswinning wint aan populariteit; het levert miljoenen banen op, een lage gasprijs en mogelijkheden tot gasexport. Maar hoe lang duurt het totdat de gasprijs weer gaat stijgen? En, wegen de voordelen op tegen de onvermijdelijke milieu- en natuurschade?

Onlangs tekenden 55 hoogleraren in Nederland een manifest waarin wordt uitgelegd waarom schaliegas voor Nederland een slecht idee is. Experts waarschuwen namelijk dat de huidige lage gasprijs niet lang houdbaar is en onvermijdelijk gaat stijgen. Bovendien zijn de makkelijkst winbare bronnen nu aangeboord en die zullen snel uitgeput raken waardoor de resterende bronnen duurder zijn. Dat blijkt uit een analyse van 65.000 bronnen in de VS en Canada door de Canadese Geologische Dienst, die een productievermindering van 60 tot 90% verwacht na 2020. Ook de export van het gas, in vloeibare vorm (LNG), zal de prijs verder opdrijven. Er dreigt dus een schaliegasbubbel die binnen afzienbare tijd kan imploderen.

Schaliegasboringen in Nederland

Voor Nederland is schaliegaswinning moeilijker. Ten eerste ligt het dieper. Daarnaast zijn er veel boringen nodig op korte afstand (500-1000 meter) van elkaar; niet makkelijk gezien onze hoge bevolkings- en bebouwingsdichtheid en hoog ontwikkelde infrastructuur. Ook zijn de geschatte voorraden schaliegas niet bepaald omvangrijk en zijn die afgelopen jaren fors naar beneden bijgesteld. Recente schattingen door TNO variëren van 200 tot 500 miljard kubieke meter, het Amerikaanse EIA zit iets hoger met circa 700 miljard. Uitgaande van de huidige jaarlijkse productiecapaciteit van 40-50 miljard kuub uit Slochteren, betekent dit hooguit 5 tot 15 jaar meer gas. Dit levert een paar duizend banen op en enkele miljarden per jaar. De ecologische schade kan echter oplopen tot een veelvoud van dit bedrag.

Risico’s schaliegaswinning

Vitens, Nederlands grootste drinkwaterproducent, waarschuwt voor de mogelijke risico’s voor de drinkwatervoorziening, met name voor grondwaterverontreiniging. Ook het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) is bezorgd over de kwaliteit van het grondwater in Nederland. In Europa zijn de ecologische risico’s geanalyseerd door het Tyndall Centre in Engeland en het Wuppertal Instituut. Beide onderzoeksinstituten spreken van onvermijdbare milieuschade en onaanvaardbare maatschappelijke risico’s zoals:

• aantasting van het landschap;
• uitstoot van verontreinigende stoffen;
• uitstoot van broeikasgassen bij de aanleg;
• grondwaterverontreiniging;
• geluidsoverlast;
• mogelijke aardbevingen en methaanlekkage.

Tegengas

Toch zijn er genoeg mensen, experts en organisaties die aan het voorgaande genoeg tegengas kunnen geven. “Schaliegas is geen bedreiging, maar een kans”, zegt Ton Runneboom in zijn column op de site biobased-society.eu. “Het zal de hele wereld ten goede komen wanneer de VS hun kolencentrales omschakelen naar gas en daarmee hun CO2-uitstoot sterk reduceren.” Runneboom oppert dat Europa de gasprijs los moet koppelen van de olieprijs om zo de eigen koers van de biobased economy krachtig te kunnen blijven volgen. Runneboom: “De ontwikkelingen in de Amerikaanse chemie op basis van schaliegas bevestigen een trend die reeds in de jaren ‘70 is ingezet met goedkope feedstock voor de chemie in het Midden-Oosten. Het is verrassend dat deze ontwikkeling en expansie nu in de VS plaats vinden, maar als de Amerikanen geen schaliegas hadden ontwikkeld dan had eenzelfde expansie van de chemie op een andere plek in de wereld plaats gevonden.” Volgens hem blijft de vraag naar ethyleen wereldwijd groeien met ongeveer 2 keer de groei van de wereldeconomie: circa 3 à 4 % per jaar. Dat betekent 4 à 5 miljoen ton additionele ethyleencapaciteit per jaar.

Biobased economy

“De Europese chemie zal in ethyleenvolume de komende jaren niet veel groeien”, vervolgt Runneboom in zijn artikel. “Europa moet vooral de kansen die zich aandienen in verdere specialisatie in fossiel en vanuit de biobased economy met maximale inzet gaan verwaarden. Met de juiste visie is er voor de chemie in Europa veel te halen. Dat betekent dat wij zonder meer koploper moeten zijn en blijven in het produceren van chemieproducten met de laagst mogelijke CO2 footprint, en met de hoogst mogelijke waarde.”

Bronnen: welingelichtekringen.nl biobased-society.eu