Vrijwilligerswerk: een goede leerschool voor leidinggeven.

Eén van de meest krachtige manieren voor jonge managers om leiderschap te ontwikkelen is door vroeg in hun carrière vrijwilligerswerk te doen. Leiding geven aan vrijwilligers met beperkte middelen is uitdagend en vraagt veel van u. Hier treft u 3 redenen aan waarom u zich als leidinggevende (in de dop) zou moeten aanmelden bij een landelijke stichting of plaatselijke vereniging. Ook treft u de drie belangrijkste tips aan – voor als u over de streep bent.

Vrijwilligerswerk nieuwe stijl

Dat professionals tegenwoordig graag maatschappelijk betrokken zijn, is geen nieuws. Corporate programma’s die medewerkers stimuleren om vrijwilligerswerk te doen, dragen bij aan trots en tevredenheid. Positieve effecten op de prestaties laten zich voorspellen. Uit onderzoeken van bijzonder hoogleraar Lucas Meijs (Erasmus Centre for Strategic Philanthropy) blijkt dat mensen om twee redenen vrijwilligerswerk doen:

• het is een mogelijkheid om expressie te geven aan wie u bent
• de tweede reden is een innerlijke drijfveer om het goede te doen.

Deze motivaties zijn onveranderd. Het type vrijwilligerswerk is overigens wel aan het veranderen. Steeds vaker willen vrijwilligers hun kennis en expertise inzetten in plaats van praktisch bezig zijn. Ook is de tijdsindeling veel flexibeler. Dit “vrijwilligerswerk nieuwe stijl” biedt kansen. Nu wordt de koppeling tussen vrijwilligerswerk en het nut voor de professionele ontwikkeling nog vaak onderschat. Het stimuleren van vrijwilligerswerk in het bedrijfsleven beperkt zich tot teambuildingsactiviteiten. Drie voorbeelden van vrijwilligerswerk “nieuwe stijl”: doneren van kennis & ervaring:

• Marketing manager van een grote bank leidt een project binnen een NGO om de doelgroep van de organisatie in kaart te brengen en de positionering van de organisatie te versterken.
• Een team van juridische en financiële adviseurs sturen, in nauwe samenwerking met de directeur, een organisatieveranderingsproces aan bij een stichting.
• Een trainer of coach zet samen met de directie van een grote landelijke vereniging een opleidingstraject op voor vrijwilligers.

Voorbereiding op leiderschap

Vrijwilligerswerk nieuwe stijl, waarin professionals hun kennis en expertise inzetten en daarmee sturing geven binnen een ideële instelling, biedt een mooie voorbereiding op een leidinggevende positie.

1. Leren motiveren & inspireren

Het aansturen van vrijwilligers is een vak apart. Ga maar na. Zonder betaling en autoriteit is het extra moeilijk om teams gezamenlijk en productief te laten werken voor gedeelde doelen. U zult veel meer moeten varen op uw EQ dan uw IQ. Essentieel is namelijk dat u effectief relaties weet te leggen met de mensen. Veel meer dan in het bedrijfsleven dient u daarbij zichtbaar te maken wat de toegevoegde waarde van vrijwilligers is, waarom zij het verschil maken. Vrijwilligers willen trots kunnen zijn op de bijdrage zij leveren. Respect voor het doel van de ideële organisatie is cruciaal. Daarom is het noodzakelijk te investeren in de verbinding met de missie van de organisatie. Dit sluit aan bij de manier waarop de aankomende generatie aangesproken wil worden, via een aanlokkelijke missie in plaats van alleen via autoriteit of extrinsieke prikkels.

2. Community building pur sang

Een stap verder dan het motiveren en inspireren van individuen is het scheppen van een community. Ideële organisaties zijn van oorsprong sterk in het bouwen op gezamenlijke toewijding en energie van vrijwilligers. Kenmerkend daarbij is de verbondenheid door onderlinge afhankelijkheid. Leiders kunnen niet anders dan daarin bescheiden of ‘dienend’ zijn. Het vraagt van hen een open houding met grote bereidheid om te leren met elkaar. U heeft de vrijwilligers immers keihard nodig. De samenhang die hierdoor ontstaat, zo wijst onderzoek uit, is één van de basisvoorwaarden van goede prestaties op de werkvloer.

3. Goede oefening in creativiteit, flexibiliteit & effectieve besluitvorming

Ideële organisaties hebben vaak beperkte middelen tot hun beschikking. Besluiten hoe de beperkte middelen te besteden, zorgt voor druk. Daarbij komt dat veel vrijwilligers veeleisender zijn dan ooit door hun drukke agenda. Flexibiliteit in het omgaan met hun inbreng en inzet is een must. Dit alles vergt een behoorlijke creativiteit en is een goede oefening voor aanstaande managers. Zeker in deze tijd van economische krimp.

Drie tips bij uw keuze

Tips voor het vormen van die vrijwilligersrol waarin u uw leiderschap kunt ontwikkelen:

1. Kies een doel waaraan u daadwerkelijk waarde wilt toevoegen. Alleen bouwen aan uw CV en iets willen leren is onvoldoende. Bent u bijvoorbeeld een dierenliefhebber, strijdt u liever tegen een ziekte of staat natuur voorop? Baseer daar uw keuze op.
2. Wees genereus met de hoeveelheid tijd die u investeert. In eerste instantie zult u die nodig hebben om de organisatie écht te leren kennen. Ook heeft de organisatie tijd nodig om te ervaren hoe u het beste werkt.
3. Spreek vooraf goed af welke rol u zult hebben en wat u zelf verwacht aan randvoorwaarden van de organisatie. Tot slot, als u een sturende rol inneemt bij een ideële organisatie, is er sprake van tweerichtingsverkeer; u gaat veel kennis en expertise binnenbrengen en andersom gaat u veel van de ideële organisatie leren. Deze gelijkwaardigheid is een voorwaarde voor een vruchtbare samenwerking.

Bron: Jeanine Jansen. Adviseur en coach bij Remember the Talent.