Bescherm uw medewerkers met VGM-verantwoorde arbeidsmiddelen

‘Baas, mijn boormachine is stuk. Ik bestel wel even snel een nieuwe, morgen in huis en direct weer aan de slag.’ Of: ‘Rij maar even langs de bouwmarkt voor een nieuwe, maar vraag wel om een BTW-bonnetje!’ Dit komt u vast bekend voor. Maar is dit wel verstandig in het kader van de veiligheid? 

Het antwoord is nee. Volgens de Arbowet is de werkgever verantwoordelijk voor arbeidsmiddelen die aan het personeel ter beschikking worden gesteld. De keuze van nieuw materiaal kan dus niet even tussen neus en lippen door gedaan worden. Het gaat om de veiligheid van uw medewerkers. En als werkgever bent u daarvoor aansprakelijk. Daarom is het goed om voor VGM-verantwoorde arbeidsmiddelen te kiezen.

VGM-verantwoorde arbeidsmiddelen kiezen

Wat zijn VGM-verantwoorde arbeidsmiddelen? En hoe kiest u het juiste materiaal? Een arbeidsmiddel moet volgens het Arbobesluit in ieder geval voorzien zijn van een CE-markering. Ook moeten in de verpakking een EG-verklaring van overeenstemming en een gebruiksaanwijzing zitten. Allemaal eisen die in het warenwetbesluit worden gesteld. Bij gerenommeerde merken is dit meestal keurig in orde. Het maken van een verantwoorde keuze met betrekking tot het gebruik en het toepassingsgebied is de volgende stap.

Risico’s in kaart brengen

Elke werkgever moet volgens de Arbowet een inventarisatie en evaluatie van de risico’s (RIE) maken. Daarbij hoort ook een plan van aanpak met maatregelen om deze risico’s te bestrijden. Het werken met arbeidsmiddelen hoort ook in de RIE. Met daarbij onder andere het risico op trillings(over)belasting, geluidsbelasting en onjuist gebruik. Toch staat dit vaak niet of niet goed in RIE’s aangegeven. Dit is wettelijk verplicht en bovendien ook nodig om tot een heldere en concrete VGM-doelstelling te komen: het inventariseren van de aanwezige arbeidsmiddelen en de toepassing ervan (denk bijvoorbeeld aan gebruik in besloten, vochtige en/of niet-explosieveilige ruimten). Maak de doelstelling vervolgens SMART door er een termijn aan te verbinden. Hieronder een handige tabel die gebruikt kan worden voor de inventarisatie:

Hard geluid kan leiden tot ernstige gehoorbeschadiging, dat weet iedereen inmiddels wel. Het is dus verstandig om gehoorbescherming te dragen. In de gebruiksaanwijzing staat vaak de geluidsbelasting vermeld. Bij de trillingsbelasting ligt dit wat anders. Ongeveer 1.000.000 werknemers staan dagelijks bloot aan trillingen. Dit varieert van lichaamstrillingen bij chauffeurs van bijvoorbeeld heftrucks en vrachtwagens tot hand-/armtrillingen bij het bedienen van machines. Beide soorten trillingen zijn schadelijk bij een hoge intensiteit en lange blootstelling. Fabrikanten en leveranciers zijn sinds 2005 verplicht om opgave te doen van trillingen als deze boven een bepaalde grenswaarde uitkomen (0,5 m/s2 bij lichaamstrillingen en 2,5 m/s2 bij hand-/armtrillingen). Op de website staan alle gegevens over gewicht, geluids- en trillingsbelasting. Daar kan gezocht worden per producent en type apparaat. Een handig hulpmiddel bij de inventarisatie.

De risico’s evalueren

Na de inventarisatie moet een evaluatie worden gemaakt van alle risico’s. Als dan blijkt dat de belasting te hoog is, dan moeten er maatregelen genomen worden. Bijvoorbeeld door het werk op een andere manier te doen, de werkplek aan te passen of door ander materiaal te gebruiken dat minder belastend is.

Aanschaf en gebruik

De gegevens van de materialen die aangeschaft worden na de evaluatie moeten goed worden vastgelegd. Daarna kunnen ze besteld worden. Na ontvangst van het apparaat is het belangrijk om de volgende stappen te nemen:

• Ontvangstcontrole (is het goede apparaat ontvangen, zit de gebruiksaanwijzing erbij, etc.)
• Opname van het apparaat in het register van arbeidsmiddelen
• Eerste controle en identificatie van de keuringsvervaldatum.

Wanneer het een nieuw apparaat is, moet de gebruiksaanwijzing eerst grondig bestudeerd worden. Daarin staan bijvoorbeeld voorgeschreven (specifieke) PBM en onderhoudsinstructies. Het is wettelijk verplicht om medewerkers de gebruiksaanwijzing vóór ingebruikname van het apparaat te laten doornemen. Een Toolboxmeeting is hiervoor het juiste instrument. Hierdoor wordt namelijk aantoonbaar gemaakt dat aan de verplichting wordt voldaan. En er is een zinvolle Toolboxmeeting uitgevoerd.

Keuring

De keuringsvervaldatum mag niet overschreden zijn bij ingebruikname. Ook wanneer een apparaat nieuw is! Omdat een arbeidsmiddel bij aanschaf moet voldoen aan de wettelijke eisen, is bij eerste ingebruikname een visuele controle voldoende. Daarna het apparaat stickkeren en opnemen in het register. In artikel 7a van het Arbobesluit staat dat arbeidsmiddelen periodiek moeten worden beoordeeld door een deskundige natuurlijke persoon, rechtspersoon of instelling. Die keuring kan door eigen werknemers worden uitgevoerd, mits deze voldoende zijn opgeleid en zijn aangewezen. Hetzelfde artikel eist ook dat schriftelijke bewijsstukken van alle uitgevoerde keuringen en inspecties op de werkplek aanwezig moeten zijn. Ze moeten aan de inspectiedienst SZW kunnen worden getoond. Indien men een adequaat (digitaal) zorgsysteem heeft, kan dit natuurlijk ook digitaal.

Procedures

Het is verstandig (en voor VCA-gecertificeerde bedrijven verplicht!) om alle genoemde punten te verwerken in één of meer procedures. Die procedures zijn:

• Inventariseren in gebruik zijnde VGM-verantwoorde arbeidsmiddelen en PBM
• Inventariseren van de toepassing ervan
• Elimineren van risico’s
• Opnemen arbeidsmiddelen in inkoopregister
• Registratie voor ingebruikname (voorzien van keuringssticker)
• Instrueren gebruikers
• Tijdige herkeuring arbeidsmiddelen.

VGM-verantwoord: een veilige keuze

Arbeidsmiddelen moeten VGM-verantwoord aangeschaft worden voor de veiligheid van medewerkers. Daarbij zijn onderhoud en periodieke keuringen ook noodzakelijk. De regels zijn niet ingewikkeld. Het gaat erom dat deze goed worden toegepast en niet vergeten worden. Een ongeluk zit immers in een klein hoekje.

Bron: Arbeidsveiligheid.net