Triademodel helpt bij veranderprocessen

Veranderingsprocessen zijn vaak alleen succesvol wanneer er ook gedragsverandering plaatsvindt. Dit is namelijk essentieel om voldoende draagvlak te creëren. Het Triade gedragsmodel helpt bij het beïnvloeden van gedrag.

Het Triade gedragsmodel werd in de jaren ’90 ontwikkeld door prof. dr. Theo Poiesz. Het is een zeer praktisch model dat gebruikt wordt voor het verklaren, voorspellen en beïnvloeden van gedrag. Het model wordt vaak toegepast bij allerlei veranderprocessen, zoals:

• implementatie van een nieuw proces of systeem;
• hogere tevredenheid bij klanten van een service desk;
• beter omgaan met het milieu, of met risico’s;
• doorvoeren van een nieuwe strategie.

3 factoren

Gedrag wordt niet zomaar bepaald of beïnvloed. Het Triademodel noemt drie noodzakelijke factoren voor gedrag:

• motivatie;
• capaciteit;
• gelegenheid.

Om gedrag te veranderen, moet iemand op al deze factoren scoren. Alleen een goede motivatie hebben bijvoorbeeld, is niet voldoende. De persoon moet ook over de capaciteit beschikken en de gelegenheid (zoals locatie of tijd) hebben om het gewenste gedrag te vertonen. Let op: het gewenste gedrag kan alléén gerealiseerd worden als de drie Triade-factoren [underline] in samenhang [\underline] goed geregeld zijn.

Kans op gewenst gedrag

Het Triademodel drukt de kans op gewenst gedrag uit in een Triade-score. Hoe hoger de score, hoe groter de kans. Triade-score = motivatie x capaciteit x gelegenheid. De score kan worden weergegeven in een driehoeksfiguur. In onderstaand figuur zie je de resultaten van twee fictieve metingen, waarbij de tweede meting (groen) een duidelijke verbetering aangeeft ten opzichte van de eerste meting (rood).

Voorbeeld veranderplan

Situatie Je wilt in een organisatie de kans op operationele risico’s verkleinen. Een van de maatregelen is dat alle medewerkers gaan werken volgens een nieuwe procedure voor het omgaan met risico’s. 1. Stel de volgende vragen:

• wat zorgt dat medewerkers gemotiveerd zijn volgens die procedure te werken?
• welke capaciteiten (bijvoorbeeld kennis, vaardigheden, hulpmiddelen) hebben zij nodig?
• welke gelegenheid/ondersteuning (bijvoorbeeld expert users, helpdesk, intranet), tijd en ruimte hebben zij nodig?

2. Maak een inschatting (score) van de mate waarin aan genoemde factoren wordt voldaan. Hoe meer mensen dit doen, hoe representatiever het resultaat. Deze inschatting geeft aan welke verbeterpunten er zijn op het gebied van motivatie, capaciteit en gelegenheid. Als je vervolgens daarbij passende interventies benoemd heb je een goede basis voor de veranderaanpak. 3. Voer de interventies uit en maak met je team een nieuwe inschatting van de Triade-factoren. Waar nodig kan je andere interventies inzetten. Dit proces kan je herhalen tot de gewenste gedragsverandering duurzaam is verankerd. Algemene tip Analyseer regelmatig de factoren wanneer de organisatie zich in verandertrajecten bevindt en neem waar nodig maatregelen. Dit verhoogt de kans op de gewenste gedragsverandering. Een eerste gedegen analyse (nulmeting) levert een stevige basis voor het veranderplan op.