Veilig steigerwerk

Steigers worden veel gebruikt, voor allerlei doeleinden, maar helaas gebeuren er vaak ongelukken mee. Als veiligheidskundige is het belangrijk om op de hoogte te zijn van de strenge eisen die worden gesteld aan gebruik van deze tijdelijke werkplek boven de grond. Veiligheid van mensen staat immers altijd voorop!

In 2009 concludeerde de Inspectie SZW dat driekwart van de geïnspecteerde steigers niet voldeed aan de veiligheidsnormen. Helaas gebeuren er nog steeds veel ongevallen met steigers, soms zelfs met de dood tot gevolg. De types steigers waarbij de meeste ongelukken gebeuren zijn de rolsteiger (45%) en de (toren)steiger (36%).

Vallen

Het vallen van een steiger kan op verschillende manieren, namelijk:

• Vallen van hoogte
• Vallen door een opening in de werkvloer
• Vallen door onvoldoende randbescherming
• Vallen van een te zwakke steiger
• Vallen bij het instorten of omvallen van de steiger.

Daarnaast zijn er ook andere gevaren rondom een steiger. Mensen kunnen zich stoten, struikelen, bekneld raken of getroffen worden door vallende voorwerpen.

Oorzaken van ongeval

Veel steigerongevallen worden veroorzaakt door onjuist gebruik. Voorbeelden zijn:

• Verkeerd schoeisel (waardoor men uitglijdt)
• Het verwijderen van de schoren (steunbalken)
• Overbelasting (door teveel personen of materiaal)
• Het (tijdelijk) weghalen van een leuning of deze onjuist terugplaatsen
• Onveilig gebruik van een (niet-gekeurde) bouwlift. De punten waar de bouwlift op een steiger aansluit zijn vaak bijzonder onveilig.

Veiligheidsmaatregelen

Indien steigers op een veilige manier worden opgebouwd en gebruikt, dan is er sprake van een veilig werkplek. Om dit te bereiken kunt u de volgende stappen doorlopen:

• Raadpleeg de Richtlijn Steigers
• Bouw een steiger secuur op volgens een montagevoorschrift of steigertekening. Houd rekening met fundamenten, verankeringen en stabiliteitsverbanden
• Zorg ervoor dat steigervloeren vast zitten (en niet kunnen verschuiven), sterk en breed genoeg zijn
• Zorg dat er geen gevaarlijke openingen voorkomen in de steigerleuning
• Controleer of de steiger is opgebouwd/gewijzigd door deskundige personen
• Controleer de steiger minimaal een keer per drie maanden en na extreem weer, zoals storm, vorst en zware regen. Pas als dat door een steigerlabel is aangegeven, dan mag de steiger mag weer worden gebruikt.

Professionele steigerbouwers die alleen dit werk doen hebben alle aandacht voor deze aspecten. Daarom besteden veel bouwbedrijven dit werk uit aan specialisten. Op het niet volledig naleven van de veiligheidseisen staan hoge boetes.

Wet- en regelgeving

• Arbobesluit artikelen 3.16 Voorkómen valgevaar. 7.4 Deugdelijkheid arbeidsmiddelen en ongewilde gebeurtenissen en 7.34 Steigers
• Beleidsregel 3.16 Arbobesluit Voorzieningen bij valgevaar
• Richtlijn Steigers, Bouwend Nederland/VSB, Zoetermeer, 2008 en verder; losbladig handboek
• A-blad Steigerbouw, 2008, Arbouw, Amsterdam
• A-blad Veilige Steiger, 2011, Arbouw, Amsterdam
• Controlelijst Stalen steigers, Aboma, Ede.

Ook zijn voor steigers diverse NEN-normen van toepassing:

• NEN-EN 39 Losse stalen buizen voor toepassing in steigerconstructies. Technische leveringsvoorwaarden
• NEN-EN 74-1 en -3 Koppelingen en toebehoren voor het gebruik van gevelsteigers en ondersteuningssteigers gemaakt van stalen buizen
• NEN 2770 Gevelsteiger, bestaande uit geprefabriceerde onderdelen, deel 1 Productspecificaties
• NEN 6700 en -6702 Technische grondslagen voor bouwconstructies TGB 1990 Algemene basiseisen en idem belastingen en vervormingen
• NEN 6770, -6771 en -6772 Technische grondslagen voor bouwconstructies TGB 1990 Staalconstructies basiseisen en basisrekenregels voor overwegend statisch belaste constructies en Idem Staalconstructies Stabiliteit en Idem Staalconstructies Verbindingen
• NEN-EN 12810-1 Gevelsteiger, bestaande uit geprefabriceerde onderdelen, deel 1, Productspecificaties.

En voor rolsteigers gelden:

• NEN-EN 1004 Rolsteiger, opgebouwd uit geprefabriceerde onderdelen
• NEN-EN 1298 Regels en leidraad voor het opstellen van een handleiding voor de opbouw en het gebruik
• NEN 2718, Rolsteigers.

Bron: Dirk Paardenkoper, Veiligheidskundige