Veiligheid GWW projecten in gebreke
Uit onderzoek van de Inspectie SZW blijkt dat minimaal 1 op de 3 opdrachtgevers bij het opstellen van projectplannen onvoldoende rekening houdt met arbeidsrisico’s op de bouwplaats. Dat zijn ze echter volgens het Arbobesluit wel verplicht.
De Inspectie SZW beoordeelde 34 aanbestedingen. Alle documenten waren in meer of mindere mate onvolledig. "Opdrachtgevers redeneren vaak niet vanuit hun eigen verantwoordelijkheden, maar meer vanuit die van de aannemers die het werk moeten uitvoeren", verklaart Dick Juffermans, landelijk projectleider Inspectie SZW.
Onvolledige informatie
"Aanbestedingsdocumenten moeten informatie bevatten over zaken als eventuele bodemverontreiniging en de mogelijkheid om een veilig werkvak in te richten", vertelt Juffermans. Maar helaas werden voor de veiligheids- en gezondheidsplannen meestal standaardteksten gekopieerd waarin de bouwkundige- technische en organisatorische keuzen niet eens werden beschreven. Zo was informatie over mogelijke verontreiniging van de grond afwezig of onvolledig. Bij straatwerk ontbrak de specifieke informatie van de locatie benodigd om een afweging te kunnen maken voor mechanisch straten en bij te nemen verkeersmaatregelen ontbrak informatie om een veilige werkplek voor wegwerkers in te richten.
Opdrachtgeverschap
De definitie van de opdrachtgever in het Arbobesluit is degene voor wiens rekening een bouwwerk tot stand wordt gebracht. Volgens Juffermans zijn vooral gemeenten, provincies, waterschappen, nutsbedrijven en telecombedrijven - de belangrijkste opdrachtgevers van de GWW-bedrijven. Zij zijn zich onvoldoende bewust van de verplichtingen die gelden voor ontwerpen en bestekken. Juffermans: "Dit leidt tot onvolledige informatie voor aannemers waardoor die onvoldoende kunnen inschatten of zij de verplichtingen voor de arbeidsomstandigheden, die zij in de uitvoeringsfase als aannemer hebben, naleven. Daardoor kunnen werknemers worden blootgesteld aan giftige stoffen in de grond, kunnen straatmakers fysiek te zwaar worden belast of kan voor wegwerkers geen veilig werkvak worden ingericht."
Arbobesluit
De verplichtingen voor opdrachtgevers zijn vastgelegd in de Bouwprocesbepalingen van het Arbobesluit: Afdeling 5, de artikelen 2.23 tot en met 2.35. Dit betekent in het kort dat opdrachtgevers verplicht zijn om in het ontwerpproces na te denken over arbeidsomstandigheden en om een ontwerp zodanig aan te passen zodat een veilige en gezonde werkplek gerealiseerd kan worden, zoals:
- Is de grond schoon of verontreinigd?
- Kan er mechanisch gestraat worden?
- Kan een veilige werkplek worden ingericht?
Inspectieresultaten
Er zijn van 34 opdrachtgevers aanbestedingsdocumenten beoordeeld. In alle gevallen waren deze documenten in meer of mindere mate onvolledig. Bij 29 opdrachtgevers is gehandhaafd: 26 keer met een eis, 2 keer met een stimulering en 1 keer met een boete.
Overzicht van opdrachtgevers en handhaving
|
|
Aantal |
Handhaving |
|
Gemeente |
23 |
21 |
|
Provincie |
4 |
4 |
|
Waterschap |
2 |
2 |
|
Overig |
5 |
2 |
|
Totaal |
34 |
29 |
Geconstateerde overtredingen per onderwerp bij 29 opdrachtgevers. 25 Rekening houden met arbo verplichtingen uitvoeringsfase, 13 Minimale eisen inhoud V&G plan, 8 Opstellen V&G plan.
Kennisdelen
Na de inspecties zijn bestekken alsnog aangepast, is toch nog een V&G plan gemaakt of bijgesteld en zijn bestekdocumenten volledig gemaakt. In ieder geval hebben de inspecties bij de opdrachtgevers een bewustzijnsproces op gang gebracht om de eigen werkwijze en advisering te verbeteren. Om dit bespoedigen en te borgen adviseert de inspectie SZW opdrachtgevers en ingenieursbureaus om hun ervaring en kennis te gaan delen. Mogelijk kunnen de organisaties van opdrachtgevers zoals de VNG en van ingenieursbureaus NL Ingenieurs dit faciliteren. Daarnaast heeft de Inspectie SZW de ‘toolbox’ Gezond uit de grond ontwikkeld zodat bedrijven hun werknemers goed kunnen instrueren over mogelijke gevaren. Deze toolbox bevat een instructiefilm, praktische instructiekaarten en checklists voor op de werkplek. In 2014 zal de Inspectie SZW opnieuw de aanbestedingsdocumenten van opdrachtgevers van GWW projecten controleren.
Bron: Inspectie SZW
