Wat zijn didactische vaardigheden?

Op Woensdag, 13 Februari, 2019, 09:19

Kort door de bocht zijn didactische vaardigheden, vaardigheden die we nodig hebben om te kunnen onderwijzen. Om anderen iets te leren dus. Onderwijzen, of onderwijskunde, is didactiek: hoe brengen we kennis en vaardigheden over op de leerlingen? Of zoals Wikipedia zegt: Didactiek is de wetenschapsdiscipline die zich bezighoudt met de vraag hoe kennis, vaardigheden en houdingen door een leerkracht kunnen worden onderwezen aan leerlingen/studenten. Dit vak komt in elke lerarenopleiding voor, van een bachelor in het basisonderwijs tot een masteropleiding aan een universiteit.

Pedagogiek en didactiek

Didactiek is onderdeel van de pedagogiek en behandelt de regels en de kunst van het onderwijzen. Het geeft handvatten voor het motiveren van leerlingen en het goed opbouwen van lessen. Om dit goed te kunnen doen zijn natuurlijk bepaalde vaardigheden nodig. En het gaat om best ingewikkelde vaardigheden, want voor een leraar is geen dag hetzelfde. Ze moeten inspireren en enthousiasmeren, maar ook omgaan met altijd weer andere vragen en reacties van leerlingen. Om daarmee om te kunnen gaan moet een docent dus heel creatief zijn.

Jean Piaget, een Zwitserse psycholoog die de cognitieve psychologische ontwikkeling van kinderen bestudeerde, zei daarover: ‘Intelligentie is weten wat je moet doen als je niet weet wat je moet doen’. Volgens Piaget is onderwijzen ook niet zomaar het doorgeven van kennis: “Het principiële doel van onderwijs op school moet zijn, mensen te creëren die in staat zijn om nieuwe dingen te doen in plaats van simpelweg te herhalen wat eerdere generaties al deden.” Hij zei ook dat het doel van onderwijs niet is om de hoeveelheid kennis te vergroten, maar om voorwaarden te scheppen waardoor kinderen dingen kunnen uitvinden en ontdekken. Dus om mensen te creëren die in staat zijn nieuwe dingen te doen.

Didactische vaardigheden

Met didactische vaardigheden kunnen we een ander iets bijbrengen. Docenten kunnen natuurlijk niet zonder die vaardigheden. Maar eigenlijk heeft iedereen kennis in huis en moet deze regelmatig overgebracht worden aan anderen. Bijvoorbeeld op ons werk of als we zelf nog studeren, komen didactische vaardigheden regelmatig van pas. Bijvoorbeeld als we een presentatie geven, iets demonstreren of een nieuwe collega inwerken.

Onderwijzen gaat voor een groot deel volgens vaste regels. Die regels kan iedereen leren en ontwikkelen. Maar voor een belangrijk deel komt lesgeven op gevoel aan omdat we met mensen werken. En niemand is hetzelfde, dus moeten we kunnen aanvoelen hoe we de lesstof het beste kunnen overbrengen. Regelmatig moeten we dan improviseren en daar komt de al eerder genoemde creativiteit bij kijken.
Voorbeelden van didactische vaardigheden:

inspireren en enthousiasmeren
Omgaan met vragen en reacties
Omgaan met weerstand

Didactische bekwaamheid

Om de kwaliteit van het hoger beroepsonderwijs te verbeteren moeten de docenten zich professionaliseren. Daarvoor biedt iedere hogeschool een Basiskwalificatie Didactische Bekwaamheid aan. Alle hogescholen erkennen dit certificaat. De basiskwalificatie Didactische Bekwaamheid (BDB) bestaat uit:

Basis onderwijs uitvoeren
Basis onderwijs ontwerpen
Basis onderwijs beoordelen (= basiskwalificatie examinering)

Na het behalen van de Basiskwalificatie didactische bekwaamheid kunt u:

Leerresultaten van studenten beoordelen, inclusief ontwerpen van verschillende soorten toetsen.
Leeromgevingen ontwerpen, zodat leren effectief en efficiënt kan plaatsvinden.
Leerprocessen van studenten optimaal begeleiden en ondersteunen.
Uw eigen handelen onderbouwen op basis van recente kennis over leren in het hoger beroepsonderwijs.
In een docententeam samenwerken aan kwaliteitsverbetering van HU-opleidingen.
Zich structureel blijven ontwikkelen als hbo-docent.

Didactische werkvormen

Om didactische vaardigheden te ondersteunen zijn er didactische werkvormen. Die werkvormen zijn activerend en maken de lessen interactiever. Omdat het daardoor leuker en prikkelender wordt, onthouden de leerlingen de stof ook beter. Enkele voorbeelden van didactische werkvormen zijn:

Instructievormen
Gespreksvormen
Opdrachten
Spelvormen

Elke vorm heeft zijn eigen voor- en nadelen, dus is het bij de keuze van de werkvormen belangrijk om een goede balans te zoeken.

Bij NCOI Opleidingen heeft u de keus uit 17 opleidingen op het gebied van didactische vaardigheden.

Deel dit artikel

Wellicht ook interessant

Op Maandag, 8 April, 2019, 11:59

‘Zo maken we het studeren voor iedereen nóg persoonlijker’

Studeren in combinatie met een baan of gezinsleven is voor iedereen anders. Want wat uw motivatie ook is, als werkende student heeft u met andere uitdagingen te maken dan een voltijd student. Om u daarin zo goed mogelijk te begeleiden, krijgt u bij NCOI Opleidingen vanaf de start van uw opleiding een vaste studieadviseur toegewezen, die u helpt en begeleidt bij vragen en problemen. Maar wat houdt deze studiebegeleiding in en wat levert het u op? We gingen in gesprek met studieadviseur Carola van Daatselaar.

“Als studieadviseur helpen wij bij vrijwel alle vragen omtrent een opleiding. Dat kunnen vragen zijn over de planning, het inhalen van lessen of het maken van herexamens. Maar ook als studeren lastig wordt door bijvoorbeeld ziekte, langdurige uitval of privéproblemen kunnen studenten bij ons terecht. Samen kijken we naar wat de mogelijkheden zijn, want het uiteindelijke doel is natuurlijk altijd de opleiding succesvol afronden.”

Lees verder

Op Maandag, 8 April, 2019, 11:53

Het belang van timemanagement

Efficiënt en effectief werken wil iedereen. Maar in de dagelijkse praktijk is dit door drukte, stress of andere factoren niet altijd eenvoudig. Dat is vaak het moment waarop timemanagement om de hoek komt kijken. Maar wat is timemanagement eigenlijk precies en wat brengt het u?

Lees verder

Op Maandag, 8 April, 2019, 11:43

6 redenen om toch die carrièreswitch te maken

Van baan veranderen is vaak een lastige keuze. Zeker als het gaat om een heel nieuw vakgebied. Doet u er wel goed aan iets nieuws te doen? Moet u niet tevreden zijn met wat u nu heeft? En wat als het niet is wat u ervan had verwacht? Hieronder 6 redenen waarom u toch die carrièreswitch zou moeten maken (en hoe u dat vervolgens aan kunt pakken).

Lees verder