Wat zijn didactische vaardigheden?

Kort door de bocht zijn didactische vaardigheden, vaardigheden die we nodig hebben om te kunnen onderwijzen. Om anderen iets te leren dus. Onderwijzen, of onderwijskunde, is didactiek: hoe brengen we kennis en vaardigheden over op de leerlingen? Of zoals Wikipedia zegt: Didactiek is de wetenschapsdiscipline die zich bezighoudt met de vraag hoe kennis, vaardigheden en houdingen door een leerkracht kunnen worden onderwezen aan leerlingen/studenten. Dit vak komt in elke lerarenopleiding voor, van een Bachelor in het basisonderwijs tot een Masteropleiding aan een universiteit.

Pedagogiek en didactiek

Didactiek is onderdeel van de pedagogiek en behandelt de regels en de kunst van het onderwijzen. Het geeft handvatten voor het motiveren van leerlingen en het goed opbouwen van lessen. Om dit goed te kunnen doen zijn natuurlijk bepaalde vaardigheden nodig. En het gaat om best ingewikkelde vaardigheden, want voor een leraar is geen dag hetzelfde. Ze moeten inspireren en enthousiasmeren, maar ook omgaan met altijd weer andere vragen en reacties van leerlingen. Om daarmee om te kunnen gaan moet een docent dus heel creatief zijn.

Jean Piaget, een Zwitserse psycholoog, bestudeerde de cognitieve psychologische ontwikkeling van kinderen. Hij zei daarover: ‘Intelligentie is weten wat je moet doen als je niet weet wat je moet doen’. Volgens Piaget is onderwijzen ook niet zomaar het doorgeven van kennis: “Het principiële doel van onderwijs op school moet zijn, mensen te creëren die in staat zijn om nieuwe dingen te doen in plaats van simpelweg te herhalen wat eerdere generaties al deden.” Hij zei ook dat het doel van onderwijs niet is om de hoeveelheid kennis te vergroten, maar om voorwaarden te scheppen waardoor kinderen dingen kunnen uitvinden en ontdekken. Dus om mensen te creëren die in staat zijn nieuwe dingen te doen.

Wat kunnen we met didactische vaardigheden?

Met didactische vaardigheden kunnen we een ander iets bijbrengen. Docenten kunnen natuurlijk niet zonder die vaardigheden. Maar eigenlijk heeft iedereen kennis in huis en moet deze regelmatig overgebracht worden aan anderen. Bijvoorbeeld op ons werk of als we zelf nog studeren, komen didactische vaardigheden regelmatig van pas. Bijvoorbeeld als we een presentatie geven, iets demonstreren of een nieuwe collega inwerken.

Onderwijzen gaat voor een groot deel volgens vaste regels. Die regels kan iedereen leren en ontwikkelen. Maar voor een belangrijk deel komt lesgeven op gevoel aan omdat we met mensen werken. En niemand is hetzelfde, dus moeten we kunnen aanvoelen hoe we de lesstof het beste kunnen overbrengen. Regelmatig moeten we dan improviseren en daar komt de al eerdergenoemde creativiteit bij kijken.

• inspireren en enthousiasmeren
• Omgaan met vragen en reacties
• Omgaan met weerstand

Didactische bekwaamheid

• Basis onderwijs uitvoeren
• Basis onderwijs ontwerpen
• Basis onderwijs beoordelen (= basiskwalificatie examinering)

• Leerresultaten van studenten beoordelen, inclusief ontwerpen van verschillende soorten toetsen.
• Leeromgevingen ontwerpen, zodat leren effectief en efficiënt kan plaatsvinden.
• Leerprocessen van studenten optimaal begeleiden en ondersteunen.
• Uw eigen handelen onderbouwen op basis van recente kennis over leren in het hoger beroepsonderwijs.
• In een docententeam samenwerken aan kwaliteitsverbetering van HU-opleidingen.
• Zich structureel blijven ontwikkelen als hbo-docent.

Didactische werkvormen

• Instructievormen
• Gespreksvormen
• Opdrachten
• Spelvormen

Elke vorm heeft zijn eigen voor- en nadelen, dus is het bij de keuze van de werkvormen belangrijk om een goede balans te zoeken.
 
Bij NCOI Opleidingen heeft u de keus uit 17 opleidingen op het gebied van didactische vaardigheden.